The story of the running shoes

Tôi đặt mua một đôi giày chạy bộ từ sau gỡ bỏ giãn cách mà gần 3 tuần hàng mới tới nơi. Trong khi trước giãn cách trên trang thương mại điện tử này bình thường chỉ mất 3 - 5 ngày là tôi nhận được hàng. Chỉ là một đôi giày chạy bộ nhưng cũng có nhiều vấn đề có thể góp chuyện cho mọi người.

ASICS

Con người tôi khá bảo thủ, tôi dùng giày chạy bộ từ thương hiệu ASICS và cỡ chân nhỏ US7.5 khiến tôi không có nhiều chọn lựa mẫu mã. Nếu tôi chọn giày Puma, Adidas, Nike, New Balance, ... thì có thể ghé các cửa hàng chính hãng (showroom hoặc outlet) mà lựa cho nhanh thay vì chờ hàng về đến 3 tuần. Thương hiệu Asics này đã chinh phục tôi như thế nào?

logo

Asics là thương hiệu giày của Nhật thành lập từ năm 1949, viết tắt từ câu ngạn ngữ Latin "Anima Sana in Corpore Sano", có nghĩa "một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể khoẻ mạnh". Những người Mỹ mua giày chỉ để chạy bộ, chuyên nghiệp hay không chuyên, số nhiều họ chọn Asics. Năm 2013, trang Running USA thống kê thương hiệu giày chạy bộ bán chạy nhất nước Mỹ, thì Asics chiếm ngôi đầu với 21.8%, phía sau là thương hiệu Mỹ Brooks với 21.6% và Nike hạng 3. Còn thống kê thương hiệu giày trong các giải marathon trên toàn thế giới thì giày Asics luôn đứng trong top2, top3. Hàng Nhật mọi người thường nghe cụm từ "giá trị cốt lõi", đôi giày này cũng thế. Mẫu mã không đẹp với các đường sọc đặc trưng, công năng mới là quan trọng. Một đôi giày chạy bộ đối với tôi chỉ có 3 tính năng:

Tất cả dòng giày chạy bộ của Asics chỉ có giá trị cốt lõi chừng đó, đôi giày cũng chỉ có 3 thành phần đó. Nếu bạn bắt gặp ai đó mang một đôi giày Asics trên đường, đó là người chạy bộ nghiêm túc, đôi giày đang mang đó dùng để chạy bộ chứ không thường mang ở dịp nào khác.

Trong nước

bills

Đó là hoá đơn đôi giày cũ và đôi giày mới cùa tôi chung một đơn vị nhập khẩu và phân phối ngoài Hà Nội. Nhưng có những điểm khác biệt sau:

boxes

Hai thành phần vải bề mặt và đế của 2 đôi giày có chất lượng hoàn thiện tương đương. Nhưng lớp foam của đôi giày mới có lẽ tệ hơn về mặt hình thức. Lớp foam đôi giày cũ Gel Excite-6 gọi là Amplifoam có bề mặt được cắt, gọt sắc nét hơn, nhìn bề mặt lớp foam chất lượng đồng đều. Lớp foam của đôi mới Cummulus-22 gọi là Flytefoam nhìn bề mặt có vết nhăn, thành phần vật chất không đồng đều. Có lẽ đôi giày mới của tôi là hàng lỗi, cũng không rõ, nhưng cảm giác chạy rất êm của một đôi giày mới. Flytefoam là công nghệ vật chất mới của Asics mà họ tuyên bố nhẹ nhất trong lịch sử nghiên cứu của họ trong khi vẫn đảm bảo những thông số kĩ thuật để tránh bị biến dạng.

Tôi nghĩ rằng chất lượng gia công của xưởng bên Indonesia kém hơn xưởng Pouyuen, Việt Nam và tôi đã mua một đôi giày nhập khẩu mắc hơn. Pouyuen là một trong những doanh nghiệp FDI lớn nhất ngành giày da Việt Nam, sử dụng đến 80k - 90k lao động. Pouyuen là thành viên của tập đoàn PouChen, Đài Loan là một trong những nhà sản xuất giày dép lớn nhất toàn cầu. Do đó ở Việt Nam cũng như các xưởng khác trong khu vực, họ không chỉ gia công, sản xuất cho Asics mà còn làm cho hàng loạt thương hiệu khác như Nike, Adidas, Clarks, Timberland, Converse, ... Nhưng đại dịch covid-19 đến, các chỉ thị giãn cách đã làm doanh nghiệp FDI thiệt hại, họ phải cắt giảm nhân công không thể nhận thêm hợp đồng mới hoặc phải đền hợp đồng cho khách hàng vi không kịp tiến độ. Đôi giày Asics Cummulus-22 chỉ là một ví dụ điển hình của một doanh nghiệp FDI trong nước đã chịu thiệt. Người tiêu dùng như tôi cũng chịu thiệt và đâu đó các bạn cũng sẽ thấy được từ lạm phát sẽ xuất hiện thường xuyên, sớm thôi. Trong khi Indonesia vẫn giữ hoạt động sản xuất trong hoàn cảnh tan nát vì đại dịch thì doanh nghiệp nước họ đã giành được những hợp đồng mới. Các bạn nghĩ rằng khi dịch bệnh qua đi, liệu doanh nghiệp có quay lại nhịp điệu cũ không để họ có thể tuyển dụng lại toàn bộ lao động đã cắt giảm? Liệu họ có muốn giành lại khối lượng hợp đồng đã mất không (rất khó vì phía bên kia lên khung, dây chuyền sản xuất và ra được sản phẩm rồi) hay họ suy tính chuyển dòng vốn sang thị trường khác trong khu vực? Đất lành chim đậu. Nơi có nhiều thuận lợi có thể đem lại lợi nhuận, nhà đầu tư sẽ rót vốn vào. Khi những thuận lợi đó mất đi, họ sẽ rút lui. Cùng nhau chia ngọt sẻ bùi là không có. Họ chỉ ở lại gánh chịu khi không tìm được nơi nào tốt hơn để dịch chuyển.

Có một nhà đầu tư trong nước nói rằng, sau đại dịch covid-19 sẽ là cơ hội phát triển. Các doanh nghiệp FDI này trả lương cho lao động 5tr-7tr/1 tháng sống trọ ở các đô thị, thành phố lớn chỉ làm người lao động nghèo đi. Sau đại dịch những lao động này sẽ suy nghĩ lại, ở lại quê và đóng phát triển kinh tế quê nhà. Còn doanh nghiệp sản xuất FDI nên khai thác ở vùng khác. Các thành phố lớn đòi hỏi các doanh nghiệp dịch vụ với mức lương cao hơn, công việc nhiều chất xám hơn. Tôi vẫn tư duy cũ: đất lành chim đậu. Các khu vực khác với cơ sở hạ tầng, kết nối vùng miền hiện tại, liệu thu hút được doanh nghiệp FDI đến và người lao động ở lại quê nhà để phân bố mặt bằng đầu tư kinh tế được giàn trải?

Thế giới

Giá thành sản phẩm đẩy lên do chi phí sản xuất tăng do nhiều lý do trong đại dịch covid-19: đứt gãy chuỗi cung ứng, chi phí năng lượng, vận chuyển tăng, chi phí nhân sự tăng, chi phi phát sinh khi hoạt động trong đại dịch, ... Cuối cùng giá cả đã tăng nhưng chất lượng chưa chắc tốt hơn và thị trường lao động còn lâu mới phục hồi. Lạm phát ban đầu chỉ là vấn đề tạm thời, bây giờ trở nên nghiêm trọng. Các NHTW đã hy sinh vấn đề lạm phát trong một thời gian vì mục tiêu toàn dụng lao động. Nhưng giờ thị trường lao động chưa phục hồi thì các NHTW phải tăng lãi suất để đối phó với lạm phát.
Các chuyên gia sẽ lí giải, dự đoán FED cũng như các NHTW khác sẽ loay hoay giữa 2 bên lạm phát và toàn dụng lao động đã diễn ra thế nào, sắp tới sẽ thế nào. Tôi không rành về chuyên môn nhưng nghĩ rằng các NHTW sẽ mắc kẹt giữa 2 bên, rồi không có vấn đề nào được ổn thoả. Kinh tế thế giới sẽ trì trệ một thời gian nếu năm sau các NHTW rục rịch tăng lãi suất. Còn nói theo thuyết âm mưu thì thế này, FED chỉ là tổ chức tuyên bố chính thức những chính sách sẽ làm, còn đằng sau thằng nào nắm nhiều tiền thì thằng đó điều khiển thị trường, FED chỉ nói ra chuyện đã rồi. Cụ thể là trong đại dịch, những thằng tay to đã hứa cho doanh nghiệp vay lãi suất gần bằng 0% trong 3 năm. Giờ mới được 2 năm họ bắt đầu đòi tiền lãi. Cách kiếm tiền muôn thuở của tay to là tận dụng khó khăn mà thâu tóm doanh nghiệp giá rẻ. Đừng ca ngợi quá chuyện tay này, tay kia là nhà đầu tư giá trị.
Tại sao họ nắm được giá trị những doanh nghiệp tốt giá rẻ khi không ai dám mua?
Tại vì chính họ chi phối trên thị trường để ép chết những doanh nghiệp đó, chứ không phải doanh nghiệp hoạt động kém.

Sắp tới kinh tế thế giới nên là trì trệ. Tay to muốn thế, họ đã bung tiền ra, bây giờ họ siết lại không đơn giản là muốn thâu lại vốn lẫn lãi, mà là bóp chết doanh nghiệp để mua lại với giá rẻ mạt.